De succcesvolle aanpak van Zwolle

Petra Stuitje (programmamanager Wonen met Zorg bij deltaWonen) en Glenda Huisjes (programmamanager Wonen en Zorg bij de gemeente Zwolle) werken al jaren samen om aandachtsgroepen in Zwolle te huisvesten. Met verschillende woonvormen proberen ze dak- en thuisloze mensen tot mensen die niet meer in de GGZ of jeugdzorg verblijven aan een woning te helpen. Daarbij krijgen huurders vaak gelijk een regulier huurcontract. Wat maakt dat de aanpak van de gemeente Zwolle zo’n succes is?

Medestudent in plaats van cliënt

“Herstel begint met een eigen huis en dus een regulier huurcontract”, aldus Glenda. Dit houdt in dat huurders niet hoeven te verhuizen zodra de zorgvraag verandert. Zo brengt een eigen huis een stukje zekerheid met zich mee, mede vanwege de huurrechten die dan van toepassing zijn. En dat doet veel voor het vertrouwen van de huurder.

In een video serie van deltaWonen over verschillende woonvormen vertelt Stijn over hoeveel zelfvertrouwen hij krijgt doordat zijn huisgenoten hem als medestudent zien in plaats van cliënt. Hij woont als jongere met een psychische kwetsbaarheid samen met andere studenten in community 4.2. Door dit soort woonvormen kan Stijn ook makkelijk terecht bij huisgenoten als het gaat om niet zorg-gerelateerde vragen. Dan hebben we het over vragen zoals: 'Goh, mijn internet ligt eruit, wat moet ik nu doen?' En dan kan die huisgenoot dus helpen”, vertelt Petra. “Het gaat erom dat ze anderen kunnen ontmoeten en dat ze niet eenzaam zijn, dat er iets wordt gedaan om een netwerk te creëren.”

Beter herstel en minder zorgvraag in eigen woning

Zwolle kent veel verschillende woonvormen die elk passend zijn voor verschillende aandachtsgroepen. Zo zijn er vriendenhuizen voor mannen die daarvoor langdurig verbleven in de nachtopvang en door zelfstandig wonen snel terugvallen in oude patronen. In een vriendenhuis is het gevoel van saamhorigheid belangrijk. Bij een wooncoachproject worden uitstromers van intramurale zorg een jaar lang gecoacht in het op jezelf wonen in hun nieuwe huis, waar ze ook na coaching kunnen blijven wonen.

“Je woont in je eigen huis, met je eigen spullen en je hebt gewoon buren. Dit draagt allemaal bij aan het normaliseren van jouw bestaan”, stelt Petra. Het creëren van een eigen netwerk en het behoren tot een gemeenschap heeft een zeer positieve invloed op mensen, wat resulteert in een afname van de zorgvraag.

Een eigen netwerk creëren en behoren tot een gemeenschap heeft een zeer positieve invloed op mensen, wat resulteert in een afname van de zorgvraag.

Bij alle nieuwe woonvormen proberen ze in Zwolle een ruimte in te richten waar je elkaar kunt ontmoeten en waar activiteiten plaatsvinden. “Het helpt hierbij ook dat mensen dit een fijne manier van samenleven vinden en anderen willen helpen zonder dat ze in de zorg of hulpverlening werken”, vertelt Glenda, die zelf ook hulpverlener is geweest.

Net zoals andere huurders

Gemeenten  en corporaties zijn soms terughoudend met dit soort initiatieven omdat ze bang zijn voor overlast of betaalachterstanden van de huur. Maar Petra en Glenda zien geen reden voor deze angst. “Sinds de start van deze projecten vier jaar geleden hebben we nog niet meegemaakt dat een huurder eruit is gezet of dat er een melding was van overlast”, vertelt Glenda. “Het is een klein risico en dat moet geen reden zijn om huurders deze kans niet te bieden”, vult Petra aan.

"Sinds de start van deze projecten vier jaar geleden hebben we nog niet meegemaakt dat een huurder eruit is gezet of dat er een melding was van overlast."

Doordat het netwerk van de huurder groter wordt in dit soort projecten is het makkelijker voor de mensen om hen heen om signalen eerder op te pikken. “Het risico op overlast wordt zo nog kleiner”, zegt Petra, “In principe zijn de huurders in dit project net zoals andere huurders die werken en studeren”.

Samen het uitgangspunt bepalen

Glenda geeft aan dat zij haar functie deels ook ziet als relatiemanagement: ze investeert veel in haar relaties, zowel intern als extern, om de kans op succes van dergelijke projecten te vergroten. “Om dit soort projecten te laten slagen is het belangrijk dat je de taal leert spreken van de belanghebbende partijen. Door goed naar elkaar te luisteren kom je erachter dat iedereen eigenlijk dezelfde doelen nastreeft, maar dan net vanuit een andere invalshoek.” Petra vult aan: “Als je samen het uitgangspunt bepaalt, kom je met zorg- en welzijnspartijen, woningcorporaties en de gemeente tot een juiste invulling waar iedereen het mee eens is.”

"Door goed naar elkaar te luisteren kom je erachter dat iedereen eigenlijk dezelfde doelen nastreeft."

En dan misschien nog wel het allerbelangrijkste volgens Glenda: “Durf te doen en durf te experimenten. Wel doordacht, maar alleen door te doen kom je erachter wat wel en niet werkt.” Met deze noot willen Petra en Glenda dan ook graag afsluiten: door te durven doen en de huurders niet anders te behandelen dan andere huurders, kan je als gemeente veel voor ze betekenen. “Zo creëer je uiteindelijk een win-win-win situatie.”

Handreiking over toegepaste contractvormen

Platform31 heeft in samenwerking met Stichting Eropaf! een handreiking over toegepaste contractvormen ontwikkeld. De handreiking gaat in op: 

  • regulier huurcontract,
  • driepartijenovereenkomst,
  • intermediaire verhuur.

Lees hier meer over de handreiking Wonen met begeleiding - Platform31 | Kennis en netwerk voor stad en regio